ህግን የተፃረረ የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙሃን ባለስልጣን የቦርድ አባላትን ሹመት Gov’t interference in the media

የተካሄደው መላመልና አሻሻም ሂደት እንዲስተካከል እንጠይቃለን ; የሚመለከታችሁ አካላትም ይህ ህግን የተፃረረ አካሄድ እንዳይደገምና ልምድ ሆኖ በመንግስት ስርዓት ውስጥ እንዳይቀጥል ድምጻችሁን እንድታሰሙ እንጠይቃለን፡ ህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙሃን ባለስልጣን የቦርድ አባላትን ሹመት ያጸደቀው ፖርላማው ከዓመት በፊት ያወጣውን የመገናኛ ብዙሃን አዋጅ ቁጥር 1238/2ዐ13 በተፃረረ መሆኑን ተመልክተናል፤

በመጀመሪያ ደረጃ አዲሱ የመገናኛ ብዙሃን አዋጁ ከረቂቁ ጀምሮ ምክር ቤታችን በትኩረት ሲከታተለው የነበረና በብዙ መድረኮች ላይ ተገኝቶም ሀሳብ ያዋጣ ሲሆን አዋጁ ከመፅደቁ በፊት በህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት በተጠራ የህዝብ አስተያየት መቀበያ መድረክ ላይ ተገኝቶ ለሚዲያ ስራ አስቸጋሪ ያላቸውን ሀሳቦች አቅርቦ የተከራከረ ከመሆኑም በላይ ከፍትሕ ሚኒስትሩ ጋር ቀጠሮ በመያዝ ሰፊ ውይይት አካሂዷል፤

የአዋጁ አርቃቂ ኮሚቴ አባላት ገለልተኛ የህግና የሚዲያ እውቀት ባላቸው ግለሰቦች መዋቀሩን ምክር ቤታችን በበጎ ጎኑ የተመለከተው ሲሆን ይህንኑ ተከትሎም በፍትህ ሚኒስቴር ስር የተዋቀረው የህግ ማሻሻያ አማካሪ ቡድን ስራውን ከመጀመሩ በፊት ባለፈው የፕሬስ አዋጅ ላይ ያሉና አላሰራ ያሉ ድንጋጌዎች የትኞቹ እንደሆኑ አስቀድሞ የዳሰሳ ጥናት ባከናወነበት ወቅት ከተገኙ ውጤቶች መሀከል አንዱና ዋናው የመገናኛ ብዙሃን ባለስልጣንን በቦርድ አባልነትም ሆነ በዋና ዳይሬክተርነት የሚመሩ ግለሰቦች የመንግስት ከፍተኛ የስራ ሀላፊና የገዢው ፖርቲ ቁልፍ ሰዎች የመሆናቸው ሁኔታ ሚዲያውን በነፃነትና በገለልተኝነት እንዳያገለልሉ እንቅፋት መሆኑን ያመላከተ ነበር፤

በዚህም የተነሳ አዲስ በሚረቀቀው የመገናኛ ብዙሃን አዋጅ ላይ ቦርዱንም ሆነ ባለስልጣኑን የሚመሩት ግለሰቦች ከፖርቲ አባልነትና ወሳኝ ከሆነ የመንግስት የስራ ሀላፊነት ነጻ እንዲሆኑ ከፍተኛ ትግል ተደርጎበታል፤ ይህኑን የሚዲያውና የፕሬስ ነፃነት አቀንቃኝ ወገኖች አስተያየት መነሻ በማድረግ በአዋጁ ውስጥ እንዲካተት ተደርጓል፡፡

ሆኖም ሰሞኑን የምክር ቤቱ የተደረገው የቦርድ አባላት አሰያየምና የሹመት አሰጣጥ በአዋጁ ከተቀመጠው ድንጋጌ ያፈነገጡ ሆነው አግኝተናቸዋል፤

በመጀመሪያ ደረጃ የባለስልጣኑ የቦርድ አባላት ከመሰየማቸው በፊት ምልመላው የሚካሄደው ‹ግልጽ በሆነ የህዝብ ጥቆማ እና በመገናኛ ብዙሃን በሚተላለፍ ማስታወቂያ ነው› ይላል በአዋጁ አንቀፅ 9 ንዑስ አንቀፅ 2 ላይ፡-

2/ የቦርዱ አባላት እጩዎችን የመመልመልና የማፅደቁ ሂደት ሕዝብ ግልፅ በሆነ መንገድ መከናወን ያለበት ሲሆን፤ በሂደቱም፡-

ሀ) ሕዝቡ እጩ ግለሰቦችን በመጠቆምና በእጩዎች ላይ አስተያየት እንዲሰጡ እድል እንዲሰጣቸው ይደረጋል፤

ለ) የዚህን አዋጅ ዓላማዎችና መርሆች ግንዛቤ ውስጥ በማስገባት የእጩዎች አመራረጥ ሂደትና የተመረጡ እጩዎች ዝርዝር በመገናኛ ብዙሃን ወይም በሌሎች ኤሌክትሮኒክ ማሰራጫዎች ታትሞ ለሕዝብ ይፋ ይደረጋል፤

ሐ) የእጩዎች ምልመላ የኢትዮጵያን ብዝሃነት ያማከለ ፌደራላዊ ውክልና እንዲኖረው ይደረጋል፡፡ይላል፡፡

፤ ይህ አልተደረገም፤ በመገናኛ ብዙሃንም ህዝቡ እንዲጠቁም ዕድል አልተሰጠውም፤አስተያየትም አልተሰጠም፤ አንዳንድ የምክር ቤት አባላት ይህንኑ በተመለከተ ላነሷቸው ጥያቄዎች በምክር ቤቱ የመንግስት ተጠሪ ሚኒስትር የሰጧቸው ምላሾች ተገቢ ሆነው አላገኘናቸውም፤

በሁለተኛ ደረጃ የቦርዱ አባላት የሚመረጡበትን መስፈርት በተመለከተ በአንቀፅ 11 ላይ 7 ያህል መስፈርቶችን አስቀምጧል፤ ከእነዚህ መስፈርቶች መሀከል በ6ኛ ደረጃ ላይ፡-

6/ የፖለቲካ ፓርቲ አባል ወይም ተቀጣሪ ያልሆነ፤› ይላል፤

ነገር ግን በምክር ቤቱ የተሾሙ ግለሰቦችን ስንመለከት ሰብሳቢውን ጨምሮ ሌሎች አባላት የብልፅግና ፖርቲ አባላት ብቻ ሳይሆኑ ቁልፍ የመንግስት ስልጣን ላይ የተቀመጡ ግለሰቦች ናቸው፤

ለሌላው የቦርዱ አባት ስብጥርን በተመለከተ በአንቀፅ 9 ንዑስ አንቀፅ 5 ላይ ቢያንስ ሁለት የቦርድ አባላት ከመገናኛ ብዙሃን ተቋማት እንዲሆኑ ይደነግጋል፤

5/ ከቦርድ አባላት መካከል፡-

ሀ) ሁለቱ ከሲቪል ማኅበረሰብ፣ ሁለቱ ከመገናኛ ብዙሃን እና ሁለቱ በመገናኛ ብዙሃን ዘርፍ ጠቀሜታና አግባብነት ካላቸው የተለያዩ ተቋማትና የህብረተሰብ ክፍሎች፤

ለ) ሦስቱ አግባብነት ካላቸው የመንግሥት አካላት፤ የተውጣጡ ይሆናሉ፡፡› ይላል፤

ከተሾሙት ግለሰቦች መሀከል ግን አንድም የመገናኛ ብዙሃን ባለሙያ አልተካተተም፤ በመገናኛ ብዙሃን ዘርፍ አግባብነት ካላቸው የህብረተሰብ ክፍሎች በሚለው መስፈርትም እነማን እንደተመረጡ ግልፅ አይደለም፤ ከሲቪክ ድርጅቶች እንዲካተቱ የተመረጡት ሁለት ግለሰቦችም ከ3ሺ በላይ የሲቪክ ድርጅቶች ባሉበት ሀገር ሁለቱም ከኢትዮጵያ የሀይማኖት ተቋማት ጉባኤ መሆናቸው የአዋጁን መንፈስ የሚቃረን ሆኖ አግኝተነዋል፤

በንዑስ አንቀፅ (ለ) ላይ የተመለከተው ‹አግባብነት ካላቸው የመንግስት አካላት› የሚለውም ቢሆን የፖለቲካ ፖርቲ አባላትና ከፍተኛ አመራሮች እንዲሁም ተቀጣሪዎች እንዳይሆኑ አዋጁ በግልጽ ከልክሏል፤

ሌላው ምክር ቤቱ ከወራት በፊት የሰየመው የመገናኛ ብዙሃን ባለስልጣን የዳይሬክተሮች ሹመትም ህግን የተከተለ እንዳልሆነ መመልከት ይቻላል፤ ይኸውም የባለስልጣኑ ዋና ዳይሬክተርና ምክትል ዳይሬክተሮች የሚሾሙት በአዋጁ አንቀፅ 17 ንዑስ አንቀፅ 1 መሠረት ቦርዱ ከተሰየመ በኋላ በቦርዱ አቅራቢነት እንጂ ከቦርዱ በፊት መሆን አልነበረበትም፤

17. የባለሥልጣኑ ዋና ዳይሬክተር ሥልጣንና ተግባራት

1/ የባለሥልጣኑ ዋና ዳይሬክተር በቦርዱ ተመልምል በመንግሥት አቅራቢነት በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ይሰየማል፡፡ይላል፡፡

ነገር ግን የባለስልጣኑ ዋና ዳይሬክተርና ምክትል ዋና ዳይሬክተሮች በጠቅላይ ሚኒስትሩ ተሹመው ፖርላማው ሹመታቸውን ያፀደቀው መቅደም ያለበትን የቦርዱን አባላት ሳይሰይም ነው፡፡

ለዲሞክራሲያዊ ስርዓት ግንባታ ቁልፍ ሚና ካላቸው የዲሞክራሲ ተቋማት መሀከል አንዱ የሆነው የመገናኛ ብዙሃን ነፃና ገለልተኛ ሆኖ መቋቋምና ስራውን ያለ አድልዎ መስራት ካልቻለ የሚታሰበው ለውጥ እውን የመሆኑ ጉዳይ አጠያያቂ ይሆናል፤

መንግስት አዲሱን የመገናኛ ብዙሃን አዋጁ እንዲሻሻል ሲያደርግ ባለፉት 27 ዓመታት በህገ መንግስቱ ላይ የተቀመጡት ሀሳብን በነጻነት የመግለጽ መብት በተሻለ ሁኔታ እንዲከበር በማሰብ እንደሆነ እንገነዘባለን፤ ሆኖም ከፍተኛ ትግልና ተሳትፎ ተደርጎበት የወጣው የመገናኛ ብዙሃን አዋጅ ግልጽ የሆነ የህግ ጥሰት ሲገጥነመው መከላከል የዘርፉ ተዋናንያን ብቻ ሳይሆን የሁሉም የህብረተሰብ ክፍሎች ድርሻ በመሆኑ ሰሞኑን በህዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የተካሄደው የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙሃን ባለስልጣን የቦርድ አባላት ህገ ወጥ አመላመልና የአሻሻም ሥርኣት እንዲታረም በአንክሮ እንጠይቃለን፤

ጉዳዩ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ የሚመለከታችሁ አካላትም ይህ ህግን የተፃረረ አካሄድ እንዳይደገምና ልምድ ሆኖ በመንግስት ስርዓት ውስጥ እንዳይቀጥል ድምጻችሁን እንድታሰሙ እንጠይቃለን፡፡